به چه لباس‌هایی محلی می‌گویند؟
منظور از لباس‌های محلی، لباس‌هایی هستند که افراد بومی یک منطقه براساس آداب و رسوم خود می‌پوشند. این نوع از لباس‌ها معمولاً با طبیعت و نوع زندگی افراد آن منطقه مطابقت دارد و چه بسا بسیاری از اجزای آن وام گرفته از محیط پیرامونی باشد.
امروزه بیشتر کاربرد لباس‌های سنتی در مراسم‌ها و اعیاد مهم، فستیوال‌ها، جشن عروسی و غیره است و لذا از حالت روزمرگی خود خارج شده‌اند، با این وجود هنوز در برخی از مناطق لباس‌های محلی به‌عنوان تن‌پوشی روزانه مصرف می‌گردند و از زندگی عادی جدا نشده‌اند.
در ایران از زمان قاجار رفته‌رفته لباس‌های سنتی اهمیت کم‌تری پیدا کرده‌اند، که این موضوع به‌عوامل زیر بازمی‌گردد:
- ورود اقوام خارجی به ایران
- اعزام دانشجو به کشورهای دیگر
- تغییر پوشش زنان درباری
- وضع قوانین جدید در تعیین نوع پوشش، از زمان پهلوی
- واردات اجناس گوناگون، دسترسی به خیاط‌های اروپایی
تازگی این عوامل باعث شدند که علاقه به لباس‌های سنتی کاهش یابد، اما در زمانه‌ی اکنون به مرور نوعی رجعت به پوشش‌های سنتی دیده می‌شود که بیشتر در حد ایده گرفتن در فرم، معنا و ساختار است. در عین حال که اهمیت لباس‌های سنتی در تقویت اِنگاره‌های ملی بیشتر از پیش احساس می‌شود و به لزوم زنده نگه داشتن‌شان بیشتر از قبل اصرار می‌گردد؛ به همین جهت است که در بسیاری مراسم‌های مهمِ ملی، ترجیح بر انتخاب لباس‌های محلی است.
لباس‌های سنتی و ارتباط آن با فرهنگ
رولان بارت می‌گوید: «لباس هر انسانی پرچم کشور درون اوست» این موضوع شاید در لباس‌های سنتی معنایی دوچندان داشته باشد. استفاده از رنگ‌های شاد خبر از روحیه‌ی یک خطه خواهند داد، الیافت پر کاربرد در یک پوشش محلی، خبر از آب و هوا و شرایط یک خطه می‌دهند و… بنابراین لباس‌ها بیشتر از آن‌چه که ما فکر کنیم نشانه‌هایی را در دل خود جای داده‌اند. بر همین اساس است که برای ما یک مرد هندی با دستار روی سرش و یک مرد عرب با چفیه‌ی بر سر گذاشته‌اش تعریف می‌شود و شاید به‌همین خاطر است که در مراسم‌های بین‌المللی چون المپیاد هر کشوری سعی می‌کند با اِلمانی مخصوص به خود ظاهر شود تا به مرور زمان در حافظه‌ی ادوار با یک نشانِ خاص باقی بماند.
چرا لباس سنتی؟ دلایل استفاده از لباس‌های سنتی در جوامع مدرن امروزی
براساس نظریات جامعه‌شناسی هویت امری است اجتماعی که اشخاص در تعامل با افراد و گروه‌های اجتماعی مختلف آن را کسب می‌کنند. همچنین هویت فردی به آن آگاهی‌ای اطلاق می‌شود که افراد در فرآیند اجتماعی شدن و تعامل با دیگران آن را به‌دست آورده و پرورش می‌دهند. در این میان هویت ملی که بخشی از هویت فردی هر شخص را هم می‌تواند در برگیرد به‌معنای احساس تعلق و وفاداری به عناصر و نمادهای مشترکی است که در یک کشور معنا و مفهومی خاص دارد.
لباس‌هاس سنتی و محلی می‌توانند به ریشه دواندن احساسات وطن دوستانه به‌ویژه در کودکان کمک بسیاری کنند. به همین خاطر است که در بسیاری از کشورهای مهاجر پذیر روزی را به‌عنوان معرفی فرهنگ ملل در مقاطع ابتدایی در نظر می‌گیرند تا شاید به رسیدن کودک، در شناختی بهتر از خودش، کمکی کرده باشند.
انواع لباس‌های محلی در ایران
اقوام گوناگونی در دل ایران جای گرفته‌اند که هر یک آداب و رسوم مختص به خود را دارند و پیرو همین مطلب لباس‌های سنتی متفاوتی را در آیین خود جای داده‌اند. در این‌جا به برخی از نمونه‌های بیشتر شناخته شده اشاره می‌گردد تا در نهایت دایره‌ی دید بازتری نسبت به لباس‌های سنتی شکل گیرد.
- لباس محلی آذری: در لباس‌های زنان این منطقه می‌توان نشانه‌هایی از وضعیت تأهل و سن افراد را پیدا کرد. برای مثال جوان‌ترها از لباس‌های شادتری استفاده می‌کنند که با ترمه و یا ابریشم دوردوزی شده‌اند و کلاهی به‌نام برک را بر سر می‌گذارند. در مقابل مردها نیز بیشتر از کت‌های بلند و کلاه‌های پشمی در پوشش خود استفاده می‌کنند.
- لباس محلی کردی: مهم‌ترین نشانه‌ی لباس سنتی این منطقه شلوار گشادی است که هم در پوشش مردان دیده می‌شود و هم در پوشش زنان. نام شلوار مردانه این منطقه پاتول و نام شلوار زنانه این منطقه که معمولاً از جنس حریر هست، جافی می‌باشد. همچنین در این منطقه پیچیدن پارچه‌ای به‌نام دستار دور سر خود و بستن شالی به کمر بسیار مرسوم بوده که شاید دلیل اصلی آن حفاظت از خود در مقابل سرما و برودت هوا است.
- لباس محلی گیلانی: لباس‌های این منطقه را می‌توان در سه دسته تقسیم کرد. قسمت شرق (قاسم‌آبادی)، مرکزی (رسوخی) و غرب (تالشی)؛ که دسته‌ی اول از قدمت بیشتری برخوردار بوده و متعاقباً بیشتر هم شناخته شده است. دامن‌های نواردوزی شده و استفاده از کلاه‌هایی که تعداد زیادی سکه، آویز خود دارند و این سکه‌ها زینت‌بخش قسمت پیشانی‌اند، از اصلی‌ترین نشانه‌های این پوشش هستند.
- لباس محلی خراسان: لباس‌های محلی این منطقه معمولاً شامل پنج قسمت است. یاشار یا چارقد، کراس یا بلوز، شیلوار یا دامن، جلیقه و شلیته. برخی از اقوام ترکمن نیز در قسمت خراسان شمالی جای گرفته‌اند که پوشش آن‌ها نیز خاص و منحصربه‌فرد است. چاوک نام تن‌پوش مردمان این خطه بوده که در حاشیه‌ها و سرآستین‌های آن سوزی‌دوزی انجام می‌گیرد و لذا دوخت آن کار راحتی به‌شمار نمی‌آید.
- لباس محلی سیستان: در این منطقه لباس مردان معمولاً گشاد و پرچین است که قد آن تا میان ساق پا می‌رسد و دوخت آن به 8 یا 10 متر پارچه نیاز داد و غالباً رنگ آن سفید است. زنان نیز در این ناحیه پیراهن‌هایی تن می‌کنند که قد آن تا بالای زانو بوده و از هر دو طرف چپ و راست چاک دارد، همچنین جلوی لباس گلدوزی شده است.
- لباس محلی همدان: چیزی که بیشتر از همه در این منطقه شناخته شده است، گیوه‌های ملایر است که به آن آجیده می‌گویند و هم زنان و هم مردان از آن می‌توانند استفاده کنند.
- لباس محلی لر: مردان لر معمولاً کلاه نمدی و مشکی بر سر می‌گذراند و پیراهن‌های بسیار مشهور چوقا را تن می‌کنند. پیراهن‌هایی که دست بافته‌ی زنان عشایر است و مشتمل بر دو رنگ سیاه و سفید بوده. این پیراهن‌ها چهار فصل است و در زمستان گرما را نگه می‌دارد و در تابستان رطوبت و خنکی را حفظ می‌نماید. زنان نیز در این منطقه پیراهن‌های بلندی را تن می‌کنند که در اطراف کمر دو چاک داشته و در زیر آن دامن‌های بسیار پرچینی را می‌پوشند.
- لباس محلی خوزستان: لباس محلی مردمان خوزستان نیز بسیار مشهور است و ویژگی‌های آن در ارتباط مستقیم با شرایط آب و هوایی این منطقه است. در خوزستان مردان لباس‌هایی بلند تا به مچ پا و به‌رنگ سفید تن می‌کنند که در اصطلاح به آن دشداشه می‌گویند و یک چفیه نیز روی سر خود می‌گذارند که به کمک عقال که یک حلقه‌ی نخی بافته شده است آن را در جای خود نگه می‌دارند. زنان نیز در این منطقه چادرهایی به‌رنگ مشکی و آزاد که در دو طرف آن بریدگی‌های آستین قرار دارد را برای پوشش خود مورد استفاده قرار می‌دهند.
- لباس محلی فارس: لباس‌هایی با رنگ‌های بسیار شاد، دامن‌های چند لایه و پیشانی‌بندهای ابریشیمی از اصلی‌ترین اِلمان‌های پوششی این منطقه است.
- لباس محلی اَبیانه: زنان در ابیانه چارقدهایی مربع شکل را به‌صورت سه‌گوش روی سر خود قرار می‌دهند و پیراهن‌هایی مورد استفاده‌شان غالباً با گلدوزی و یا یراق‌هایی از جنس نقره تزئین شده‌اند.
سفارش لباس‌های سنتی به‌صورت آنلاین از خارج و داخل ایران
شما در داخل و خارج از ایران با انواع کارت‌های اعتباری می‌توانید از سایت «از ایران» لباس سنتی دخترانه و پسرانه، همچنین لباس شمالی دخترانه از سن 2 تا 8 سال را تهیه کنید که به‌منظور اطمینان بیشتر از خرید، اندازه‌های ریز هر سایز به تفکیک در توضیحات محصول درج شده است، همچنین چنانچه در خارج از ایران به‌سر می‌برید و قصد تهیه‌ی لباس سنتی اقوام دیگری جز لیست موجود در سایت از ایران را دارید می‌توانید فرآیند خرید و ارسال آن را از بخش سفارش اختصاصی به ما بسپارید.
یادداشت‌های اخیر